การจัดการอุบัติการณ์ด้าน IT (IT Incident Management)

ในยุคดิจิทัลที่ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT) กลายเป็นหัวใจสำคัญของการดำเนินธุรกิจ ความผิดพลาดหรือเหตุการณ์ผิดปกติด้าน IT (IT Incident) อาจส่งผลกระทบอย่างร้ายแรงต่อการดำเนินงาน ชื่อเสียง หรือความเชื่อมั่นของลูกค้า การจัดการอุบัติการณ์ด้าน IT (IT Incident Management) จึงเป็นกระบวนการที่จำเป็นสำหรับธุรกิจทุกประเภท เพื่อให้สามารถตอบสนองต่อเหตุการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพและลดผลกระทบให้น้อยที่สุด

เคยเขียนเรื่อง Incident Management (Why & How) เอาไว้ วันนี้มาเขียนเป็นเวอร์ชั่นภาษาไทยอีกครั้ง (หลายท่านที่หลงเข้ามาอาจไม่สันทัดในภาษาอังกฤษ) แต่จะไม่ละเอียดเท่านะ อันนั้นจะเขียนตาม NIST ;)))

การตรวจสอบด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology Audit)

การตรวจสอบด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ (Information Technology Audit หรือ IT Audit) เป็นกระบวนการสำคัญที่ช่วยให้องค์กรมั่นใจได้ว่าระบบ IT มีความปลอดภัย สอดคล้องกับข้อกำหนดทางกฎหมาย และมีประสิทธิภาพในการสนับสนุนเป้าหมายทางธุรกิจ ในยุคที่เทคโนโลยีมีบทบาทสำคัญในทุกภาคส่วน การตรวจสอบ IT จึงเป็นเครื่องมือสำคัญในการจัดการความเสี่ยงและเพิ่มความโปร่งใสในกระบวนการทำงานขององค์กร

ความสำคัญของ IT Audit

1. การบริหารความเสี่ยง (Risk Management):
• IT Audit ช่วยระบุช่องโหว่และความเสี่ยงที่อาจเกิดขึ้นในระบบ IT เช่น การโจมตีทางไซเบอร์ การสูญหายของข้อมูล หรือปัญหาในกระบวนการทำงาน
• การตรวจสอบช่วยให้องค์กรสามารถวางแผนรับมือกับความเสี่ยงได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดโอกาสเกิดความเสียหายทั้งทางการเงินและชื่อเสียง
2. การปฏิบัติตามข้อกำหนดและกฎหมาย (Compliance):
• การตรวจสอบช่วยให้องค์กรปฏิบัติตามมาตรฐานสากล เช่น ISO/IEC 27001, PCI DSS, หรือข้อกำหนดทางกฎหมายที่เกี่ยวข้อง
• ลดความเสี่ยงจากบทลงโทษหรือผลกระทบทางกฎหมาย
3. เพิ่มประสิทธิภาพการดำเนินงาน (Operational Efficiency):
• ช่วยปรับปรุงกระบวนการทำงานด้าน IT ให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยระบุจุดอ่อนและเสนอแนวทางแก้ไข
• สนับสนุนการตัดสินใจเชิงกลยุทธ์ด้วยข้อมูลที่ถูกต้องและเชื่อถือได้
4. สร้างความมั่นใจให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย:
• IT Audit ช่วยสร้างความมั่นใจให้กับผู้ถือหุ้น ลูกค้า และพนักงานว่าระบบ IT ขององค์กรมีความปลอดภัยและเชื่อถือได้

การบริหารจัดการผู้ให้บริการภายนอก (vendor management)

 การบริหารจัดการผู้ให้บริการภายนอก (Vendor Management) มีความสำคัญอย่างยิ่งในยุคปัจจุบันที่องค์กรต้องพึ่งพาบุคคลภายนอกในการให้บริการต่าง ๆ เพื่อสนับสนุนการดำเนินงาน ดังนั้น การบริหารจัดการผู้ให้บริการภายนอกจึงต้องมีกระบวนการที่ชัดเจน เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ให้บริการสามารถปฏิบัติตามข้อกำหนด นโยบาย และมาตรฐานขององค์กร อีกทั้งยังช่วยลดความเสี่ยงด้านการรั่วไหลของข้อมูลหรือการละเมิดความมั่นคงปลอดภัยของข้อมูลได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

กระบวนการบริหารจัดการผู้ให้บริการภายนอก แบ่ง ๆ คร่าว ๆ ได้เป็น 5 ขั้นตอน ดังนี้

1. การประเมินผู้ให้บริการภายนอก

การประเมินผู้ให้บริการภายนอกมีวัตถุประสงค์เพื่อให้มั่นใจว่าองค์กรสามารถเลือกผู้ให้บริการที่มีความเหมาะสมทั้งด้านความรู้ ความเชี่ยวชาญ และการดำเนินงานตามมาตรฐานความมั่นคงปลอดภัย เช่น ISO 27001, PCI-DSS, หรือ SOC2 การประเมินนี้ยังช่วยลดความเสี่ยงที่อาจเกิดจากการทำงานร่วมกับผู้ให้บริการที่ไม่มีคุณภาพ อาทิ การรั่วไหลของข้อมูลหรือการละเมิดข้อกำหนดขององค์กร

ตัวอย่างการประชุมทบทวนฝ่ายบริหาร (Management Review)

 การประชุม Management Review มีบทบาทสำคัญในการประเมินและทวนสอบประสิทธิผลของระบบบริหารงานด้านคุณภาพและความปลอดภัยอาหาร โดยผู้บริหารระดับสูงต้องเข้าร่วมอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง เพื่อพิจารณาประสิทธิภาพขององค์กรตามมาตรฐานและวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้   ในบริบทตามมาตรฐาน ISO/IEC 27001 มุ่งเน้นไปที่การกำกับดูแล และติดตามประสิทธิภาพของระบบบริหารจัดการความมั่นคงปลอดภัยสารสนเทศ (ISMS) เพื่อให้มั่นใจว่าองค์กรสามารถปกป้องข้อมูลสำคัญได้อย่างเหมาะสม รวมถึงสอดคล้องกับข้อกำหนดของมาตรฐานและเป้าหมายด้านความปลอดภัยสารสนเทศ

วาระการประชุมและตัวอย่าง

1. สถานะการดำเนินงานจากการประชุมครั้งก่อน
   ตัวอย่าง: ในการประชุมครั้งก่อน มีข้อเสนอให้ปรับปรุงนโยบายการจัดการรหัสผ่านให้มีความเข้มงวดมากขึ้น เช่น การบังคับใช้ MFA (Multi-Factor Authentication) ภายใน 6 เดือน
   การติดตาม: ในการประชุมนี้ รายงานผลว่าได้ดำเนินการติดตั้ง MFA สำเร็จแล้วใน 80% ของระบบ โดยส่วนที่เหลือกำลังอยู่ระหว่างการทดสอบการใช้งาน

2. การเปลี่ยนแปลงภายนอกและภายใน
   ตัวอย่าง: พบว่ามีการเปลี่ยนแปลงกฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (PDPA) ที่ส่งผลต่อการจัดเก็บและประมวลผลข้อมูล
   การพิจารณา: ทบทวนและปรับเปลี่ยนนโยบายการจัดเก็บข้อมูลส่วนบุคคลให้สอดคล้องกับกฎหมายใหม่

3. ผลการทวนสอบและปรับปรุงระบบควบคุมความปลอดภัย (Security Controls)
   ตัวอย่าง: มีการอัปเกรดระบบไฟร์วอลล์เพื่อป้องกันการโจมตีจากภายนอก เช่น การโจมตีแบบ DDoS
   การรายงาน: ผลการติดตั้งไฟร์วอลล์ใหม่ลดการโจมตีได้ถึง 90%

หยุดเข้าใจผิด! #ISO27001 ไม่ใช่เรื่องของไอทีเท่านั้น !!!

แทบทุกหน่วยงานที่มีโอกาสเข้าไปแลกเปลี่ยนเกี่ยวกับมาตรฐานการจัดการความมั่นคงปลอดภัยสารสนเทศ หรือ ISO27001 จะเข้าใจว่า "มันเป็นเรื่องของ IT"

ไม่ใช่แบบนั้นดิ!

ISO27001 ไม่ได้โฟกัสแค่เรื่องไอที แต่มันเกี่ยวกับ “ข้อมูล” ในทุกๆ รูปแบบ ไม่ว่าข้อมูลนั้นจะถูกเก็บไว้ที่ไหนหรือในลักษณะใด เช่น:

• ข้อมูลในระบบไอที: พวกไฟล์ดิจิทัล, ฐานข้อมูล, หรือแอปพลิเคชัน
• ข้อมูลบนกระดาษ: เอกสาร, สัญญา หรือแบบฟอร์มต่างๆ
• ข้อมูลในตู้เอกสาร: เช่น แฟ้มที่ถูกล็อกไว้อย่างดีในตู้
• ข้อมูลในอุปกรณ์: เช่น ซอฟต์แวร์ที่อยู่ในเครื่องจักรหรืออุปกรณ์เฉพาะ ปัจจุบันเริ่มเยอะขึ้นเรื่อย ๆ 
• ข้อมูลที่อยู่ในบุคคล: ความรู้เฉพาะที่บางคนในองค์กรเท่านั้นที่รู้

แล้วทำไมไอทีถึงถูกพูดถึงเยอะใน ISO27001?

ก็เพราะในยุคนี้ ข้อมูลส่วนใหญ่ถูกจัดเก็บ, ส่งต่อ, ประมวลผล, ทำให้แสดงผล ในระบบไอที เช่น เซิร์ฟเวอร์, คลาวด์ หรือระบบต่างๆ การปกป้องข้อมูลในระบบเหล่านี้จากภัยคุกคาม เช่น การแฮ็ก การสูญหายของข้อมูล หรือไวรัส ในระบบไอทีจึงเป็นเรื่องสำคัญมาก

 

แต่...ISO27001 ไม่ได้หยุดอยู่แค่ไอที!

ISO27001 ให้ความสำคัญกับ “ความมั่นคงปลอดภัยของข้อมูล (Information Security)” โดยมองในมุมกว้างครอบคลุมข้อมูลทุกประเภท และเน้น 3 หลักการสำคัญที่ช่วยปกป้องข้อมูล:

1. Confidentiality (ความลับ): ป้องกันไม่ให้ข้อมูลตกไปอยู่ในมือคนที่ไม่ควรเข้าถึง
2. Integrity (ความถูกต้อง): ทำให้มั่นใจว่าข้อมูลจะไม่ถูกแก้ไขหรือเปลี่ยนแปลงโดยไม่ได้รับอนุญาต
3. Availability (ความพร้อมใช้งาน): ทำให้ข้อมูลพร้อมใช้งานเมื่อจำเป็น

ตัวอย่างง่ายๆ ที่เกี่ยวข้องกับความมั่นคงปลอดภัย

• เอกสารสำคัญในตู้เอกสารที่ถูกล็อกไว้ นั่นคือการปกป้อง Confidentiality
• ข้อมูลในระบบไอทีที่มีการตรวจสอบสิทธิ์ก่อนแก้ไขไฟล์ นั่นคือการรักษา Integrity
• ซอฟต์แวร์ในเครื่องจักรที่ต้องมีระบบสำรองข้อมูล หากเกิดปัญหา นั่นคือการรับรอง Availability

สรุปง่ายๆ ISO27001 ไม่ใช่แค่เรื่องของไอที แต่มันคือเรื่องของ "ข้อมูล" และการปกป้องข้อมูลนั้นให้มั่นคงปลอดภัย ไม่ว่าจะอยู่ในคอมพิวเตอร์, กระดาษ, ตู้เอกสาร หรือแม้แต่ในหัวของพนักงาน ถ้าคิดว่า ISO27001 คือเรื่องของไอทีอย่างเดียว นั่นเป็นความเข้าใจผิด เพราะเป้าหมายที่แท้จริงของมันคือการปกป้องข้อมูลในทุกมิติอย่างรอบด้าน

อีก 1 เหตุผลที่เราต้องมี Data Security ให้ครบ Lifecycle

อีก 1 เหตุผลที่เราต้องมี Data Security ให้ครบ Lifecycle เพราะถ้าหลุดจริง 512 Gb ข้อมูลไม่น้อยเลย 

ปล. จากข้อมูลในข่าวถือว่าโรงพยาบาลมีการจัดการที่ดีเลยถ้ามีการดำเนินการจริง แต่อาจจะไม่ได้หลุดจากเครื่องของโรงพยาบาล แต่เป็นเครื่องของเจ้าหน้าที่ก็ได้นะ Root cause analysis และหาทางแก้ไขปรับปรุงกันต่อไป ;)))

NIST Updates Password Security Guidelines

The National Institute of Standards and Technology (NIST) has released new guidelines for password security, marking a significant shift from traditional practices. Key changes include:

• Password Complexity: NIST no longer recommends complex requirements like mixing characters. Instead, they emphasize longer passwords, suggesting a minimum of 8 characters and allowing up to 64 characters for passphrases.
• Periodic Changes: Mandatory periodic password changes are discouraged. Passwords should only be changed when there’s evidence of compromise.
• Weak Passwords: Organizations should block commonly used or compromised passwords and avoid password hints or knowledge-based questions.
• Multi-Factor Authentication: NIST strongly encourages the use of multi-factor authentication (MFA) for added security.

---

NIST Special Publication 800-63B. (n.d.). https://pages.nist.gov/800-63-4/sp800-63b.html#passwordver

Baran, G. (2024, September 27). NIST recommends new rules for password security. Cyber Security News. https://cybersecuritynews.com/nist-rules-password-security/#google_vignette

การเลือกใช้สถิติวิเคราะห์ข้อมูล - ร.ศ.นพวรรณ เปียซื่อ (2016)

 

---

Statistical Analysis and Common Problems | Thai Journal of Nursing and Midwifery Practice (tci-thaijo.org)

แนวทางการจัดทำแผนฉุกเฉินด้านไอที (IT Contingency Plan) เพื่อรับมือกับเหตุการณ์วิกฤต

การจัดการความต่อเนื่องทางธุรกิจ (Business Continuity Management: BCM) เป็นกระบวนการที่องค์กรต้องจัดเตรียมเพื่อให้สามารถดำเนินกิจการได้อย่างต่อเนื่องในกรณีที่เกิดเหตุการณ์ไม่คาดคิด เช่น การหยุดชะงักของระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ (IT), ภัยธรรมชาติ, หรือการโจมตีทางไซเบอร์ ในส่วนของการจัดการความต่อเนื่องทางธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับระบบ IT จำเป็นต้องมีการวางแผนฉุกเฉินที่มีความครอบคลุมเพื่อให้การให้บริการไม่สะดุด และลดความเสี่ยงที่จะส่งผลกระทบต่อธุรกิจหลักขององค์กร

อ่านมาถึงตรงนี้หลายคนน่าจะนึกในใจว่า "รู้แหละว่าสำคัญ แต่จะเริ่มยังไง?" ... ขอเสนอ 6 ขั้นตอนในการจัดทำแผนให้เป็นระบบครับ ;)))

Micromanage vs. Empower