วันนี้ฟังสัมนาการจัดทำยุทธศาสตร์คณะฯ เลยเอามาเขียนสรุปตามความเข้าใจของตัวเองสักหน่อย และแบ่งปันกันอ่านครับ ที่เขียนนี่คือเอาตามความเข้าใจของตัวเองที่ได้ฟังนะครับ อาจจะไม่ครบ หรือตกหล่น บางอันก็เขียนเพิ่มเองไม่ได้เกี่ยวกับที่ฟังมาต้องขออภัย
เริ่มต้นอาจารย์ได้เกริ่นก่อนว่าทุกองค์กรมีข้อจำกัดที่เหมือนกัน 3 ประการ คือ เวลา, คน และเงิน ด้วยข้อจำกัดเหล่านี้ เราจึงไม่สามารถทำทุกสิ่งที่เราต้องการได้ ดังนั้นการเพื่อผลลัพธ์ที่ดีภายใต้ข้อจำกัดเราจึงต้องเลือกทำสิ่งที่สำคัญที่สุด เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด
แผนยุทธศาสตร์คืออะไร? ก่อนจะตอบคำถามนี้อาจจะต้องทำความเข้าใจไปทีละขั้น เราคงไม่ได้เอานิยามมาคุยกันนะครับ เพราะมีการกำหนดไว้ค่อนข้างหลากหลายเลยทีเดียว
แผน คือ รายการขั้นตอนที่ต้องทำอะไรบางอย่าง โดยใช้ทรัพยากร เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย
แผนยุทธศาสตร์ คือ แผนที่กำหนดทิศทางหรือแนวทางปฏิบัติเพื่อให้บรรลุพันธกิจและวิสัยทัศน์ขององค์กร
องค์ประกอบหลักของแผนยุทธศาสตร์:
- วิสัยทัศน์ (Vision): สิ่งที่องค์กรต้องการเป็นในอนาคต เป็นจินตภาพเกี่ยวกับองค์กรในอนาคตที่ต้องการชี้ให้บุคลากร หรือผู้มีส่วนได้เสียเห็นถึงทิศทางที่องค์กรต้องการจะมุ่งไป วิสัยทัศน์จะอธิบายความท้าทายทะเยอทะยานสำหรับอนาคตขององค์กรแต่ไม่ได้ระบุถึงวิธีการที่จะนำไปสู่ความมุ่งหมายนั้นอย่างชัดเจน
- พันธกิจ (Mission): กรอบหรือขอบเขตการดำเนินงานขององค์กร เป็นกิจกรรมหลักและลักษณะงานสำคัญขององค์กรเพื่อนำไปสู่วิสัยทัศน์ที่องค์กรกำหนดขึ้น พันธกิจเป็นภารกิจพื้นฐานขององค์กรหรือหน่วยงานที่ต้องปฏิบัติหรือต้องการพัฒนา
- เป้าประสงค์ (Goals): ผลลัพธ์ที่องค์กรต้องการบรรลุ
- กลยุทธ์ (Strategies): วิธีการหรือแนวทางในการบรรลุเป้าประสงค์
- ตัวชี้วัด (Key Performance Indicators - KPIs): เครื่องมือในการวัดความสำเร็จของแผนยุทธศาสตร์นั้น ๆ
แผนยุทธศาสตร์ที่ดี ควรต้องมี:
- เป้าหมายที่ชัดเจน (Clear Goals)
- มีการจัดลำดับความสำคัญ (Priority)
- มีกลยุทธ์ที่สอดคล้องกับเป้าหมาย และสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง
- การมององค์การแบบภาพรวม (Holistic View): แผนยุทธศาสตร์จะต้องมององค์การในภาพรวมและเชื่อมโยงทุกส่วนขององค์การเข้าด้วยกัน.
- การมุ่งเน้นอนาคต (Future-Oriented): แผนยุทธศาสตร์จะต้องมีการวางแผนระยะยาวและมุ่งเน้นไปที่การเตรียมความพร้อมสำหรับอนาคต.
- วิเคราะห์สภาพแวดล้อม:
- ภายนอก: มองหาโอกาสและอุปสรรคจากปัจจัยต่างๆ เช่น เศรษฐกิจ สังคม เทคโนโลยี การเมือง กฎหมาย และคู่แข่ง
- ภายใน: ประเมินจุดแข็ง จุดอ่อน ทรัพยากร และความสามารถขององค์กร
- วิเคราะห์ข้อมูลที่ได้จากการวิเคราะห์สภาพแวดล้อม และเลือกกลยุทธ์ที่เหมาะสมกับองค์กรมากที่สุด โดยพิจารณาความได้เปรียบในการแข่งขัน กำหนดแผนปฏิบัติการที่ชัดเจน วัดผลได้ และยืดหยุ่น
- นำกลยุทธ์ไปใช้ โดยการสื่อสารกลยุทธ์ให้บุคลากรในองค์กรเข้าใจ จัดสรรทรัพยากรและบุคลากรอย่างมีประสิทธิภาพ มีกระบวนการในการติดตามผลและประเมินผลการดำเนินงาน และที่สำคัญคือปรับเปลี่ยนกลยุทธ์ให้เหมาะสมตามสถานการณ์
- การกำหนดทิศทางที่ชัดเจน: ช่วยให้องค์การมีทิศทางที่ชัดเจนและสามารถวางแผนการดำเนินงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ.
- การเชื่อมโยงระหว่างยุทธศาสตร์กับการปฏิบัติการ: ช่วยให้องค์การสามารถเชื่อมโยงยุทธศาสตร์กับการปฏิบัติการได้อย่างเป็นรูปธรรม.
- การปรับปรุงและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง: ช่วยให้องค์การสามารถปรับปรุงและพัฒนาแผนยุทธศาสตร์ได้อย่างต่อเนื่องตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง.
